Η αθόρυβη επιδημία και τι πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες.
Ασφαλώς, έχετε ακούσει για διάφορους ιούς. Μιλάμε για τους μικρότερους σε μέγεθος μολυσματικούς παράγοντες στη φύση.
Μια μεγάλη κατηγορία ιών, που μολύνουν τον άνθρωπο και μπορεί να του προκαλέσουν θηλώματα, είναι οι HPV (Human Papilloma Viruses), όπως αναφέρονται διεθνώς (ιοί των ανθρωπίνων θηλωμάτων).
Πώς μεταδίδονται οι HPV;
Γενικά, οι HPV μεταδίδονται εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο με την τριβή του δέρματος και των βλεννογόνων.
Τι μπορεί να προκαλέσουν;
Στην ερώτηση αυτή, η απάντηση είναι δύσκολη, επειδή υπάρχουν ιδιαιτερότητες… Ανάλογα με τον τύπο του ιού μπορεί να προκληθούν διαφορετικές αλλοιώσεις, αλλά και ο ίδιος τύπος ιού, εάν μολύνει διαφορετικά άτομα, δεν είναι σίγουρο, ότι θα προκαλέσει το ίδιο αποτέλεσμα…
Η πραγματικότητα, είναι, ότι οι HPV, συνήθως, δεν προκαλούν τίποτα. Γιατί; … Απλά, δεν τους επιτρέπει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Όμως, εάν η άμυνά μας είναι πεσμένη, τότε ο ιός αρχίζει να προκαλεί φλεγμονή στα κύτταρά μας.
Πώς θα εκδηλωθεί αυτή η φλεγμονή;
Συνήθως, η φλεγμονή υπάρχει μόνο σε επίπεδο κυττάρων και δεν φαίνεται με γυμνό μάτι. Παραμένει, όπως λέμε, υποκλινική, δηλαδή δεν μπορεί κανείς να τη δει στην απλή κλινική ιατρική εξέταση. Από αυτή την άποψη, οι HPV είναι επικίνδυνοι γιατί, ούτε ο ασθενής γνωρίζει ότι έχει μολυνθεί, ούτε ο γιατρός το βλέπει σε μια απλή εξέταση.
Σε λίγες περιπτώσεις υπάρχουν ορατές αλλοιώσεις, όπως τα οξυτενή κονδυλώματα. Επομένως, εάν κάποιος έρθει σε επαφή με μολυσμένο άτομο, μπορεί να προκληθεί φλεγμονή, μπορεί και όχι (ανάλογα με την ευαισθησία που έχει το αμυντικό του σύστημα).
Αν αρχίσει μια φλεγμονή στα κύτταρα και έχουμε ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, μέσα σε λίγους μήνες ο οργανισμός θα καταστείλει τη φλεγμονή, χωρίς καν να πάρουμε είδηση, ότι μολυνθήκαμε. Αν όμως το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν μπορέσει να καταστείλει τη φλεγμονή από τους HPV, τότε θα έχουμε αλλοιώσεις.
Τι αλλοιώσεις μπορεί να προκαλέσουν οι HPV;
Ανάλογα με τον τύπο του ιού μπορεί να προκύψουν κλινικές αλλοιώσεις, δηλαδή εμφανείς, ορατές με γυμνό μάτι, όπως τα οξυτενή κονδυλώματα. Όμως, το συνηθέστερο είναι να συμβεί αυτό που αναφέρθηκε ήδη, δηλαδή να προκύψουν αλλοιώσεις, που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι.
Οι αλλοιώσεις αφορούν, κυρίως, στον τράχηλο της μήτρας. Οι αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας δεν είναι ορατές παρά μόνο με ειδικές μεγεθύνσεις (κολποσκόπιο, μικροσκόπιο).
Οι αλλοιώσεις αυτές έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την υγεία των γυναικών, επειδή ο τράχηλος της μήτρας είναι το πιο ευάλωτο όργανο σε καρκινογένεση από τους ογκογόνους HPV. Ο λόγος είναι ο εξής: εάν οι αλλοιώσεις αυτές έχουν προκληθεί από HPV υψηλού κινδύνου και το ανοσοποιητικό σύστημα δεν μπορεί να τις εξαφανίσει, ίσως εξελιχθούν σε καρκίνο.
Μια μόλυνση με διαφορετικά πρόσωπα απο ιό-φάντασμα
Ας δούμε κάποια στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη συχνότητα της μόλυνσης και τις επιπτώσεις της στον πληθυσμό.
• Η μόλυνση από τους HPV μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικά πρόσωπα.
• Οι Αμερικανίδες, σε ποσοστό 1%, θα εκδηλώσουν σε κάποια στιγμή της ζωής τους οξυτενή κονδυλώματα. Πιο πρόσφατες μελέτες δείχνουν, ότι σήμερα η συχνότητα των οξυτενών κονδυλωμάτων έχει αυξητικές τάσεις (αφορά έως και 3% του πληθυσμού σε χώρες του Δυτικού κόσμου).
• Οι γυναίκες, που έχουν εμφανίσει στο παρελθόν οξυτενή κονδυλώματα, είναι συνήθως οι μόνες που γνωρίζουν σίγουρα, ότι έχουν κολλήσει HPV.
• Στις υπόλοιπες κατηγορίες γυναικών, δεν υπάρχουν εμφανείς αλλοιώσεις. Μόνο εάν κάνει κανείς ειδικές εξετάσεις μπορεί να ανιχνευτεί ο ιός ή να εντοπιστούν οι αλλοιώσεις, που μπορεί να έχουν προκληθεί.
Συχνές απορίες που αφορούν τον ιό HPV
Μπορεί λοιπόν κάποιος να κόλλησε HPV και να μη το γνωρίζει;
Βέβαια. Αυτό είναι πολύ πιθανό. Σε ποσοστό 4% των Αμερικανίδων, που θα υποβληθούν σε κολποσκόπηση, βρίσκονται αλλοιώσεις από HPV, χωρίς οι ίδιες να το γνωρίζουν. Σε γυναίκες, που δεν έχουν βρεθεί αλλοιώσεις ούτε στην κολποσκόπηση, θα ανιχνευτεί το DNA από HPV, σε ποσοστό 10% των εξετασμένων.
Μπορεί δηλαδή να υπάρχει HPV και να μη φαίνεται ακόμη και στην κολποσκόπηση;
Σωστά. Στις γυναίκες αυτές είτε η μόλυνση είναι πρόσφατη και δεν έχουν εκδηλωθεί ακόμη αλλοιώσεις είτε πρόκειται για υποτροπή.
Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο, οι αλλοιώσεις να μην είναι εμφανείς στην κολποσκόπηση (να βρίσκονται π.χ. μέσα στον ενδοτραχηλικό σωλήνα) ή να διαφύγουν της προσοχής του γιατρού (η κολποσκόπηση είναι υποκειμενική εξέταση – η αξιοπιστία της εξαρτάται και από την εμπειρία του γιατρού).
Σε ποσοστό 60% των γυναικών είναι αρνητική, ακόμη και η εξέταση για ανίχνευση του DNA των HPV στον τράχηλο της μήτρας, όμως ανευρίσκονται αντισώματα εναντίον των HPV στο αίμα αυτών των γυναικών.
Αυτό σημαίνει, ότι μολύνθηκαν κάποτε από τον ιό. Δημιουργήθηκε προφανώς κάποια φλεγμονή. Εμφανίστηκαν αλλοιώσεις, τις οποίες κατέστειλε το ανοσοποιητικό σύστημα και εξαφανίστηκαν μόνες τους. Τώρα πλέον δεν ανευρίσκονται αλλοιώσεις, αλλά ούτε και ο HPV ανιχνεύεται.
Δεν μπορώ να ξέρω αν έχω μολυνθεί και από ποιον HPV;
Όχι πάντοτε. Αυτές οι ειδικές εξετάσεις αντισωμάτων στο αίμα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην καθημερινή ιατρική πράξη. Οι HPV είναι διαφορετικοί από τους περισσότερους ιούς που γνωρίζουμε.
Εισέρχονται στο δέρμα ή στους βλεννογόνους μας και προκαλούν τοπικές φλεγμονές. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα τους καταπολεμά κυρίως με μηχανισμούς τοπικής εμβέλειας (ανοσία κυτταρικού τύπου).
Δεν παράγονται υψηλά επίπεδα αντισωμάτων στο αίμα. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο δεν μπορούμε να μετρήσουμε εύκολα αυτά τα αντισώματα και να αποφανθούμε αν έχουμε ενεργό λοίμωξη τώρα ή είχαμε παλιά.
Μια φορά κολλάει κάποιος HPV και τον έχει για πάντα;
Μιλήσαμε πριν για τις δυσκολίες που υπάρχουν, ώστε να αποκλείσουμε αν κάποια γυναίκα έχει ή δεν έχει μολυνθεί. Εάν βρούμε τη φλεγμονή και ανιχνεύσουμε τον ιό, τότε είμαστε σίγουροι «ότι έχει κολλήσει».
Εάν όμως δεν βρούμε το DNA του HPV, δεν μπορούμε να βεβαιώσουμε, ότι δεν υπήρξε μόλυνση. Υπάρχει πάντοτε και το αναπάντητο ερώτημα «αν ο HPV παραμένει επάνω μας εφ’ όρου ζωής ή όχι».
Θεωρείται βέβαιο, ότι ο οργανισμός μας μπορεί να καταστείλει τη φλεγμονή, αλλά δεν «ξεφορτώνεται» τον ιό τόσο γρήγορα…
Μετά την καταστολή της φλεγμονής από τον οργανισμό μας, ο HPV παραμένει στα κύτταρα της βασικής μεμβράνης και πολλαπλασιάζεται παράλληλα με τις κυτταρικές διαιρέσεις.
Καταστέλλεται σε τοπικό επίπεδο (ανοσία κυτταρικού τύπου), αλλά το κεντρικό σύστημα του ανοσοποιητικού (παραγωγή αντισωμάτων – ανοσία χυμικού τύπου) δεν «βλέπει τον ιό». Μπορεί σε κάποια φάση, ο HPV να καταφέρει, ξεγελώντας την τοπική κυτταρική ανοσία, να ξαναφουντώσει και να προκαλέσει φλεγμονή στα κύτταρα.
Αυτό το βλέπουμε σε περιπτώσεις γυναικών, που δεν έχουν τα τελευταία χρόνια σεξουαλικές επαφές και όμως εμφανίζουν υποτροπές της λοίμωξης.
Είναι πιο συχνό φαινόμενο, στις γυναίκες στις οποίες χορηγούνται για πολύ καιρό φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό (κορτιζόνη, ανοσοκατασταλτικά).
Τα εμβόλια για συγκεκριμένους τύπους HPV, δημιουργούν ικανοποιητικά επίπεδα αντισωμάτων στο αίμα, υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων από αυτά που προκαλούνται από την φυσική λοίμωξη. Για το λόγο αυτό είναι πολύ επιτυχή στην πρόληψη της μόλυνσης από συγκεκριμένους HPV.
Με τους HPV όλα είναι θέμα ισορροπίας, αφενός μεταξύ ανοσοποιητικού – ογκοκατασταλτικών μηχανισμών του ανθρώπινου οργανισμού, αφετέρου δε του τύπου του ιού.
Νίκος Γεωργογιάννης MD.MSC
Μαιευτήρας Γυναικολόγος – Ιατρός Αναπαραγωγής
Ραντεβού με γυναικολόγο
Κλείστε τώρα ραντεβού με γυναικολόγο στην YODA-ODC πατώντας εδώ!
No comments yet.